ئه‌رێ زه‌لامی خۆلا هه‌یڤانه‌ هه‌یه‌ وه‌ك ئافره‌تێ؟

دبیـت پسیاره‌كا سه‌یر بیت. لێ نۆكه‌ هنده‌ك ڤه‌كۆلینا یێ دیاركری كۆ زه‌لامی هنده‌ك گوهرینێن هه‌یڤانه‌ روویده‌ن لسه‌ر هه‌ردوو ئاستێن فسیولوژی وده‌رونی.
هه‌یڤ كارتێكرنێ ل سه‌ر گه‌له‌ك تشتێن گه‌ردوونی دكه‌ت وب تایبه‌تی ل ئاڤێ كۆ ده‌ریا هه‌لدچن ده‌مێ هه‌یڤ ل ئه‌سمانی ته‌مام دبیت (چارده‌شه‌ڤی) كۆ دبێژنێ (مد وجزر)، وه‌ك یا خویایه‌ كۆ پێكهاتا له‌شێ مرۆڤی پتر ل 60% ئاڤه‌، له‌ورا ئه‌و ژی دكه‌ڤیته‌ ژێر كارتێكرنا هه‌یڤێ دا.
لدیف وان ڤه‌كولینان :دگه‌ل ته‌مامبوونا هه‌یڤێ ئاستێ هنده‌ك مادده‌ وهورمونێن له‌شی دناڤ خوینێ دا گوهرین ب سه‌ردا دهێت وه‌ك كورتیزول وئه‌درینالین وتێستوستیرۆن كۆ هێزا له‌شی زێده‌تكه‌ن، له‌ورا یا هاتیه‌ دیتن كۆ رێژا تاوانا وتوندوتیژیێ وده‌ستدرێژیێن سێكسی دوان رۆژێن هه‌یڤ تێدا ته‌مام دبیت گه‌له‌كا زۆره‌ (رۆژێن 13 و14 و15 ژ هه‌یڤا ئه‌سمانی)..
وئه‌ڤ راستیه‌ یا به‌ربه‌لاڤه‌ دناف كلتۆرێ وه‌لاتێن روژئاڤا ب تایبه‌تی پشتی نمایشكرنا چه‌ند فلمه‌كێن هوولیودێ وه‌ك فلمێ The Wolf Man (ئانكۆ مرۆڤێ گورگ) وچه‌ندین فلمێن دی كۆ تێدا مرۆڤ (دشه‌ڤا هه‌یڤ دبیته‌ چارده‌شه‌ڤی) وه‌ك دڕنده‌كی لێدهێت وپرچ ونینۆكێن وی درێژدبن وتاوانێن جوراوجۆر ئه‌نجامدده‌ت وپشتی بۆرینا ڤان شه‌ڤان دزڤریته‌ڤه‌ ودبیته‌ڤ مرۆڤ.
لێ ئه‌ڤ راستیه‌ دناڤ ئوولێ ئیسلامێ ژی داهه‌یه‌ ده‌ما پێغه‌مبه‌رێ مه‌زن سلاڤێت خۆدێ ل سه‌ربن ئامۆژگاریا بسرمانا كری ب رۆژیگرتنێ دڤان رۆژادا كۆ دبێژنێ (أیام البیض كۆ دكه‌ته‌ رۆژێن 13 هه‌تا 15ێ ل هه‌یڤێن ئه‌سمانی-قمری) چونكی رۆژیگرتن هێزا مرۆڤی دادبه‌زینیت وئاستێ هورموناتا رێكدئێخیت ودئه‌نجامدا ئه‌ڤ جۆره‌ كردارێن نه‌ره‌وا دجڤاكی دا دڤان رۆژاندا نامینن.